Olağanüstü Hal Nedir ? Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilen Olağanüstü Hal; Tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar veya ağır ekonomik bunalım, anayasa ile kurulan hür demokrasi üzerine veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerini ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması veya şiddet olayları sebebiyle kamu düzenin ciddi şekilde bozulması durumlarında ilan edilir.
Olağanüstü hal neleri kapsar? Örneğin vatandaşlar için getirilecek para, mal ,çalışma yükümlülükleri ile olağanüstü halin geçerli olması için Temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlandığı veya nasıl durduracağını, OHAL’in gerektirdiği tedbirleri nasıl ve ne surette alınacağını, Kamu hizmeti görevlilerine ne gibi yetkiler verileceğini, görevlilerin durumlarında ne gibi değişiklikler yapılacağı gibi birçok konuyu kapsar.
Ülkenin belli bölgesinde veya tüm ülkeyi kapsayacak şekilde Olağanüstü hal ilan edilebilir. 6 ayı geçmemek üzere ilan edilen olağanüstü hal 3 ay sürelerle uzatılabilir. Resmi gazetede yayınlanır ve hemen Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onayına sunulur. Türkiye Büyük Millet Meclisi toplantıya çağrılır. Meclis olağanüstü hal süresini değiştirebilir.
Olağanüstü Hal ilanı Genel Güvenlik asayiş ve kamu düzeni korumak şiddet olaylarının yaygınlaşmasının önlemek amacıyla yapılabilir.Olağanüstü Hal süresince cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu Olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda kanun hükmünde kararnameler çıkartabilir bu kararnameler resmi gazetede yayınlanır aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onayına sunulur.
Peki olağanüstü halini yaptırımları nelerdir?
Olağanüstü halin ilan edildiği yerde ya da ülkede kişilerin dolaşmalarını, toplanmalarına, araçların seyirlerini yasaklamak, kişilerin üstünü, araçlarını, eşyalarını aratmak ve bulunacak suç eşyası ve delil niteliğinde olanlarını el koymak. Olağanüstü hal ilan edilen bölgede yaşayan insanlara kimlik taşıma mecburiyeti koymak.
Gazete, dergi, broşür, kitap, el ve duvar ilanı benzerlerinin basılmasını,çoğaltılmasını, yayılmasını, dağıtılmasını OHAL kapsamında yasaklamak veya izne bağlamak.
Söz, yazı, resmi, film, plak, ses ve görüntü bantlarını ve sesle yapılan her türlü yayını denetlemek, gerektiğinde yasaklamak.
Dernek faaliyetlerini denetlemek, üç ayı geçmemek kaydıyla dernek faaliyetlerini durdurmak. Toplantı ve Gösteri yürüyüşleri yasaklamak ertelemek ya da izne bağlamak. OHAL kapsamında yapılacak tedbir ve yaptırımlar bunlar olmakla birlikte OHAL kalkınca neler değişeceği ülkede neler olacağı merak konusu oldu.
15 Temmuz 2016 yılında gerçekleştirilen darbe girişimi sonrasında 20 Temmuz 2016’da ilan edilen OHAL uzun süredir ülkede devam etmekteydi. 7 kez 3 er aylık sürelerle uzatılmıştı. Peki bu süre zarfında neler değişti.
OHAL kapsamında bugüne kadar çıkarılan 31 KHK ile kamudan 110 778 kişi ihraç edilmiştir. Fetö bağlantılı çok sayıda okul, pansiyon, yurt, vakıf, gazete, dernek, dergi, Radyo, sendika, üniversite kapatıldı. 15 Temmuz gecesi olaylara müdahale sivillere yargı zırhı getirilmiştir. Yüksek Askeri Şura’nın yapısı değiştirilmiştir. Genelkurmay Başkanı atamak için Kuvvet Komutanlığı yapma şartı da kaldırılmıştır.
Peki OHAL kalkınca neler değişecek?
MİT müsteşarının tanıklığı Cumhurbaşkanının izine bağlanmıştı. Askeri okullar kapatılmış, evlilik programları ve kış lastiği uygulaması bile OHAL kapsamında hükme bağlanmıştı. OHAL ilk ilan edildiği dönemde gözaltı süresi 30 gün olarak uygulanmıştı. OHAL kalkınca halen 7 gün olan gözaltı süresi değişecek ve en fazla 4 gün olacaktır. OHAL kapsamında Valilerin bazı yerlere giriş çıkış hesaplama, öğrenime ara verme, haberleşme araçlarının el koyma, miting ,gösteri,tiyatro, konser gibi etkinlikleri yasaklama yetkileri vardı. Bu yetkileri de OHAL kaldırılınca sona erecek.
